Fifth International Conference on Construction in the 21st Century (CITC-V)
“Collaboration and Integration in Engineering, Management and Technology”
May 20-22, 2009, Istanbul, Turkey
Planlama da Uzmanlık Derecelendirmesi Nasıl Olmalıdır
Ahmet AVİNAL
Öğretim Görevlisi YTÜ, Mimar, PYO-Proje Yönetim Ofisi Kurucu Ortak, İstanbul
Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir. , Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.
Özet
1972 de başlayan meslek yaşamım süresince, Planlama Teknik personelinin yalnızca Primavera veya MS Project kullanımındaki becerileri ile değerlendirildiğini gördüm. Bunun bir uzmanlık alanı olarak tanımlanması ve derecelendirilebilmesi gerekmektedir. “Planlama” kavramı inşaat yönetiminin en temel öğesidir. Bu içerikte tecrübe kazanmış, kariyer yapmış teknik personelin CV lerinde bu uzmanlık seviyesinin de tariflenebilir olması gerekmektedir.
Bu içerikte bir beyin fırtınasını başlatmak için bu bildiride aşağıdaki kişisel düşüncelerimi sunmayı uygun buldum. Bu değerlendirmenin, Planlama konusunda kariyer yapan Teknik personele, konum ve hedeflerini belirlemekte yardımcı olacağına inanıyorum.
Giriş
“Planlama” kelimesi hemen her sektörde benzer algılamaya sebep olmaktadır.
İmalat üretim sektörlerinin en karmaşık, en kapsamlı sektörü sayılan İnşaat sektörü için ise bu kavramın çok daha önemli ve detaylı bir içeriği vardır. İnşaat Sektöründe uygulanan projeler genelde kendini tekrar etmez, çalışılan coğrafya hemen her projede farklıdır, ekipler farklıdır, muhatap olunan idare farklıdır.
Bu nedenlerden dolayı. “Planlama” kavramı içeriği İnşaat sektörü açısından çok daha kapsamlı bir şekilde ele alınmalıdır.
Ayrıca İnşaat Yönetiminde, “Planlama” kavram ve metodolojilerini 2000 li yıllar öncesi ve 2000 li yıllar sonrası olarak farklı algılamalı ve yorumlamalıyız.
“İnşaat Yönetim” de olduğu gibi “Planlama” olgusunun dünü ve bu günü arasında da uygulamada büyük farklar vardır. 2000 li yılların bilgi işlem teknolojilerinin sağladığı veri işleme, veri yorumlama, veri raporlama kolaylıkları ile internet teknolojilerinin sağladığı veriye ulaşma ve iletişim kolaylıkları bu alandaki knowhow’ın kolayca yapılabilirlik veya uygulanabilirlik kazanmasını sağlamıştır.
2000 li yıllar öncesinde; Planlama kavramı Primavera ve MS Project gibi (Critical Path Method) CPM yazılımları ile sınırlı kalmıştır. Buna parallel olarak, planlama teknik personelinin değerlendirilmesi de onların bu programlardaki kullanıcı hakimiyetleri olarak değerlendirilmiştir.
2000 li yıllarda; Bilgi işlem ve internet teknolojilerinin sağladığı imkanlar ile geliştirilmiş ERP sistem araçları, firmaların daha içerikli veri ile daha kollektif çalışabilmelerini sağlayabilmektedir. Veri hakimiyeti ve yönetimini kolaylaştıran ve hızlandıran bu araçlar firmalarda kurumsallaşmayı tetiklemiştir. Firmalarda kişisel beceriler değil kollektif başarılar ön plana çıkmıştır.
2000 li yıllarda, Planlama uzmanlığı da bu kurumsal yapı içinde, kişisel bir beceri olarak değerlendirilemez. Kurumsal bir yapının içinde kollektif bir çalışmanın ürünü olarak düşünülmelidir.
Planlama konusunu ve bu içerikte çalışan planlama teknik personelini artık yalnızca kişisel beceri veya CPM programlarına hakimiyeti ile değerlendiremeyiz. Onu firmanın kurumsal ve işlevsel yapısı içinde, teknik sorumluluk pozisyonunun gereği olan veri hakimiyeti ve yönetimi ile ilgili becerisi ile değerlendirmeliyiz.
İnşaat Sektörü bu gelişimin hangi noktasında?
İnsan Kaynakları Firmalarının, Planlama Profesyoneli arayış ilanlarında “Planlama, Bütçe Kontrolü, Nakit Akış, Maliyet Kontrolü” terimlerini sıkça kullandıkları görülmektedir. Ve genellikle de bu tür arayışlarda, Primavera veya MS Project gibi bir CPM yazılımının kullanıcısına ihtiyaç duyulduğu belirtilmektedir.
Bu IK ilanlarından; CPM Programlarının işlevlerin, temel fonksiyonlarından daha kapsamlı sanıldığını, Planlama Sorumlusu personelden de daha içerikli hizmetler beklendiği anlayabiliriz.
“Planlama, Bütçe Kontrolü, Nakit Akış, Maliyet Kontrolü” gibi işlevsel kavramlar yalnızca CPM yazılımlarında çözülebilir sorunlar değildir.
Bu içerik, İnşaat sektörü teknik personelinin mesleki eğitimi sırasında, Üniversitelerimizde de, günümüz teknolojilerine uygun bir şekilde ele alınmış değildir. Mühendis ve Mimarlar, meslek yaşamlarına atıldıkları zaman bu kavramlardan bahsedildiğini görmektedirler.
İnşaat Sektöründeki firmalara genel olarak baktığımızda da, henüz veri paylaşım düzeni olan ERP sistemlerine geçilmediği, yönetimlerde kişisel becerilerin ön planda olduğunu görürüz. İnşaat firmalarının büyük bir çoğunluğunda, “Planlama” konusunda beklentilerin büyük olmasına karşılık, firmada ortak bir planlama kültürünün oluşmadığını görürüz. Genelde, bu işlevlerin sorumlusu olarak konuya 1-2 planlama mühendisi atanmış ve çözüm onların kişisel becerilerine bırakılmıştır.
İnşaat Firmalarının ve Teknik Personelin büyük bir çoğunluğunun önemli yanılgıları “Primavera” veya "MS Project" yazılımlarını, bu başlıklarda tam bir çözüm aracı olarak görmeleri ve bir “CPM” programı ve bir program kullanıcısı ile “Planlama, Bütçe Kontrolü, Nakit Akış, Maliyet Kontrolü” konularının çözümleneceğini sanmalarıdır.
Bütün bunlara bakıldığında, bu konularda bir kavram kargaşası yaşandığını görürüz. Gerek inşaat firmaları gerek planlama teknik personeli açısından, bu kavramlara yüklenen içeriğin daha detaylı tariflenmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır.
İnşaat Firması açısından “Planlama, Bütçe Kontrolü, Nakit Akış, Maliyet Kontrolü” içeriğini tüm kapsamı ile düşünecek olursak, bu bahsedilen hizmetlerin firma bünyesinde sağlıklı ve doğru biçimde yürütülebilmesi, günümüz şartlarında, VERİ Paylaşımını sağlamadan mümkün değildir.
Bu konular öncelikle ve de kesinlikle Firma içi veri paylaşımını sağlayacak olan ERP sistemini gerektirir.
ERP; bir işletmenin tüm bölüm ve faaliyetlerini idare etmelerine yardımcı olan, çoklu-modül uygulamalı yazılım ile desteklenen, kurumsal yönetim planlama ifade eden bir endüstri terimidir.
ERP Sisteminin olmadığı düzenlerde İnşaat Yönetiminin çeşitli safhalarında yer alan, Teklif, Planlama, Yürütme, Bütçe Kontrolü, Nakit Akış, Maliyet Kontrolü, Satınalma Yönetimi gibi konular hiçbir şekilde sağlıklı bir şekilde çözülemez.
Bu (CITC-V) kongrede ayrıca sunduğum;
“İnşaat Yönetim” ERP Programlarında; Bir Keşfin, CPM Programına Aktarım Algoritmasının Oluşturulması üzerine bir Çözüm” başlıklı diğer bildirimde, planlama konusunu, ERP düzeninde nasıl ele aldığımı anlatmış ve örneklemiştim. Bu örnekte de açıkça görülmektedir ki, planlama kişisel beceriden ziyade, bir sisteme ihtiyaç göstermektedir.
2000 li yılların teknolojisi içinde “İnşaat Yönetimi” kapsamındaki bir çok kavramın ve işleyişin yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir. Bu alandaki görev, sorumluluk ve uzmanlıklar yeniden tanımlanmalı ve derecelendirilmelidir. Bu içerikte tecrübe kazanmış, kariyer yapmış teknik personelin CV lerinde bu uzmanlık seviyesinin de tariflenebilir olması gerekmektedir.
Bu içerikte bir beyin fırtınasını başlatmak için bu bildiride aşağıdaki kişisel düşüncelerimi sunmayı uygun buldum. Bu değerlendirmenin, Planlama konusunda kariyer yapan Teknik personele, konum ve hedeflerini belirlemekte yardımcı olacağına inanıyorum.
PLANLAMA da UZMANLIK DERECELENDİRMESİ Nasıl olmalıdır?
Teknik Personel için PLANLAMA uzmanlığını da Judo'da olduğu gibi tecrübe ve ustalığı belirtmek için 7 kuşak ile ifade edecek olursak (Beyaz, sarı, turuncu, yeşil, mavi, kahverengi, siyah ) gibi
1.Kuşak Planlamacı (Planlama Çırağı) : Üniversitede, bir sertifika programında veya özel bir eğitim programında Primavera veya Microsoft gibi bir programın eğitimini almış, CPM metodolojisini anlamış olan planlamacıdır.
Bu seviyede bir planlamacı Planlama Veri Giriş Personeli olarak görevlendirilebilir.
2. Kuşak Planlamacı (Planlama Asistanı) : Bu aldığı eğitim ile bir kaç inşaat uygulama projesinde, Proje müdürü veya Teknik müdür’ün talepleri ve direktifleri doğrultusunda ve muhtemelen İdarenin talep ettiği içerikte, genelde 1000 aktiviteyi geçmeyen İŞ Programını yapmış olan Teknik personeldir.
Bu seviyede bir planlamacı Planlama Mühendis Asistanlığı görevini yürütebilir
3.Kuşak Planlamacı (Planlama Mühendisi) :
a- Bu içerikteki Programların eğitimini Üniversitelerde, seminer programlarında veya özel eğitimlerde verebilecek düzeyde bilen
b- VEYA Uluslar arası Müşavir Firmalarca denetlenen, Planlama konusunda bu müşavirlerin detaylı talepleri doğrultusunda daha kapsamlı planlanması zorunlu olan Yurt Dışı projelerde bu görevi yürütmüş planlamacılar.
c- Firma içinde geliştirdikleri bazı parça çözümler veya Excel ile Primavera ile keşif-teklif verilerinin iletişimini sağlamış ve hatta uygulamayı kısmen de olsa İş Programına uygun yürütmeye çalışan firmalarda yetişmiş Teknik elemanlar.
Bunu gerçekleştirebilen firma sayısı Türkiye de 4 veya 5 dolaylarındadır.
Bu seviyede bir planlamacı Planlama Mühendisliği görevini yürütebilir.
4.Kuşak Planlamacı :
Bu kuşak seviyesinde planlamacı olabilmek için Planlama Mühendisi seviyesinde olmanın dışında, Planlama kültürüne sahip bir firmada bulunma gerekliliğini de getirir. Firmada, aşağıda belirtilen modüller arasında veri iletişimini sağlayabilen bir sistemin kurulmuş olması gereklidir.
Bunlar; Metraj – Birim Fiyat – Analiz – Teklif – İmalat Tespit – Bütçe - Primavera veya Microsoft Project olarak söylenebilir. Bu modüller arası “Veri Yönetimi” nin sağlanamadığı durumlarda Firmaların “Planlama, Bütçe Kontrolü, Nakit Akış” olarak dile getirdiği kavramları takip edebilmek, doğru bir şekilde raporlayabilmek pek olası değildir. Dikkat ederseniz bu 3 kavramın içine “Maliyet Kontrolü” kavramı dahil edilmemiştir.
Bu seviyede bir planlamacı Teknik Müdürlük görevini başarı ile yürütebilir.
5.Kuşak Planlamacı :
“Maliyet Kontrolü” kavramının da takip edilip yöneltilebileceği, bu kuşak seviyesinde planlamada mutlak ve mutlak ERP sistemi içinde çalışılmasına ihtiyaç vardır. “Planlama, Bütçe Kontrolü, Nakit Akış, Maliyet Kontrolü” olarak bahsedilen bu 4 lü kavram o firmanın veya o projenin tüm parasal ve miktarsal ve de zamansal verilerinin paylaşımını sağlayan ERP sistemi içinde çalışılmadan sağlanamaz.
Bu noktada veri paylaşımı, iletişimi ve kontrolünün sağlanması gereken modüllerin şunlar olması gerektiğini söyleyebiliriz;
Metraj – Birim Fiyat – Analiz – Teklif & Keşif – İmalat Takip – Bütçe - Primavera veya Microsoft Project - Maliyet muhasebesi, Puantaj, İmalat üretim, Depo, Demirbaş, Satın alma. Yönetimi
Bu kuşaktaki Planlama uzmanının hakimiyeti yalnızca teknik içerik değil aynı zamanda finansal ve maliyet muhasebesi konularını da kapsamaya başlamıştır.
Bu seviyede bir planlamacı Proje Müdürlüğü görevini başarı ile yürütebilir.
6.Kuşak Planlamacı (Planlama & Maliyet Veri Yönetim Danışmanı – Müşaviri ) :
Bu seviyede artık bir kişiden değil, bir firmadan, profesyonel bir oluşumdan bahsedilebilir. Bu seviyeye gelmiş bir planlama uzmanı artık kendi ekibi veya ekipleri ile bu hizmeti bir profesyonel olarak İnşaat Firmalarına veya Yatırımcı Firmalara verebilen bir oluşumun içinde olmalıdır.
7.Kuşak Planlamacı:
Bu seviyede profesyonel bir oluşumdan ziyade belki bir Planlama Duayeninden bahsedilebilir.
Sonuç;
Buradan görülmektedir ki, 2000 li yıllarda yönetim becerisi, kişisel becerilerin ötesinde, veriye ulaşım ve verinin doğru kullanımıma bağlıdır. Profesyonellerin yönetim kademesindeki başarılarını belirleyen kriter artık tecrübe ve yetenekten ibaret değildir. Veriye ve teknolojiye hakimiyet kişisel yeteneğin önüne geçmiştir. Bir profesyonelin başarısı, hem çalışılan firmanın kurumsal yapısı, hem de firmanın işletim sistemi sayılan ERP sistemlerinin varlığı ile doğru orantılıdır. Konuyu bu şekilde yaklaşmanın, sektör çalışanlarına mesleki kariyer yolunda yardımcı olacağını düşünüyorum.